راهی برای تربیت خوب

گفتم: «تربیت شبیه به خواندن و نوشتن است. اگر می خواهی تربیت درستی داشته باشی یا فرزندان را به شیوه ای نیک تربیت کنی باید از خواندن و نوشتن پیروی کنی.»
گفت: «منظورت چیست؟»
گفتم: «ما هنگامی در خواندن و نوشتن مهارت پیدا می‌کنیم که بتوانیم حروف الفبا را - که تعدادشان معدود است - در همه ی کلماتی که از آنها ترکیب یافته‌اند بازشناسیم.نباید هیچ یک از آنها را - چه بزرگ و چه کوچک - به دیده ی بی‌اعتنایی بنگریم و گمان نکنیم که از شناختن یکی از آنها بی‌نیازیم. بلکه همواره بکوشیم تا آنها را به آسانی از یکدیگر تشخیص دهیم. زیرا اگر از این تشخیص ناتوان باشیم قادر به خواندن کلمات نخواهیم بود.»
گفت: «صحیح است.»
گفتم: «این اصل در مورد تربیت نیز صادق است. ما هنگامی از تربیت حقیقی بهره‌مند خواهیم بود که بتوانیم ماهیت شجاعت و خویشتن داری و آزادی و بلند همتی و دیگر صفاتی را که با آنها خویشاوندند، و همچنین صفاتی را که ضد آنها هستند، بشناسیم و هر جا پیش آیند تشخیص دهیم. هرگز نباید به آنها، خواه کوچک باشند و خواه بزرگ، بی‌اعتنا باشیم.»
گفت: «هیچ تردید نیست.»
گفتم: «شناختن صفات مختلف روح و آثار آن مقدمه ی تربیت درست است. تنها در این صورت می توانیم هم خودمان از تربیت نیک برخوردار باشیم و هم فرزندانمان.»